Op weg naar Vlaanderen

Vier verhalenvertellers volgen het spoor van Tijl Uilenspiegel


Vrijheid was het thema van de varende verteltheater-voorstelling die tussen 15 en 25 mei 2000 te zien was op het theaterschip “MS Treibgut” in de havens van Duisburg, Rotterdam en Antwerpen. In deze voorstelling vertelde de schelm en avonturier Tijl Uilenspiegel over de reis die hij in de 16e eeuw door Europa maakte, op zoek naar vrijheid. Zijn avonturen werden becommentarieerd door drie verhalenvertellers met eigen verhalen over vrijheid: de vrijheid van adellijke dames, die van boeren en buitenlui en de vrijheid van burgers en filosofen.

De vertelvoorstelling vond plaats in het kader van het festival ’24. Duisburger Akzente‘. Het thema van het festival was ‘Buurlanden’. Het project was een samenwerking tussen twee Nederlandse en twee Duitse vertellers: Marco Holmer, Raymond den Boestert, Regina Sommer en Christa Schreiber.

Havensteden

De vier verhalenvertellers volgden het spoor van de reis die Tijl Uilenspiegel vijfhonderd jaar geleden maakte. Onderweg deden ze Rotterdam, Antwerpen en Duisburg aan. Drie havensteden die door de Rijn met elkaar verbonden zijn.
Op het schip vertelden zij de verhalen die zich aan de oevers afspeelden en filosofeerden met elkaar over leven en geleefd worden. Tijdens de reis veranderde langzaam de taal van de verhalen. Bij het Duits voegde zich het Nederlands, terwijl Vlaamse en Engelse accenten zorgden voor hetzelfde Europese gevoel dat Tijl Uilenspiegel vijfhonderd jaar geleden op zijn reis moet hebben gehad.



De voorstelling

De voorstelling werd gemaakt door:

  • Tijl Uilenspiegel: Raymond den Boestert
  • Vertellers: Marco Holmer, Christa Schreiber, Regina Sommer
  • Muziek: Natalie Becker
  • Regie en dramaturgie: Marco Holmer
  • Kostuums en toneelbeeld: Roos Klaasen
  • Theater-objecten: René Vlasblom
  • Duitse teksten: Sonja Dinger
  • Belichting: Willi Ihring
  • Productie: Olaf Reifegerste.
  • Premiére 15 mei 2000, 20:00 uur in Duisburg.

Kortavonden

Zes jaar Kortavonden in de Hoeksche Waard


Zes jaar lang (2002-2007) gaf het Verhalenbedrijf, in de derde week van december, vorm aan het project “Kortavonden”.
Dit project was een initiatief van de Culturele Kring Hoeksche Waard, en werd uitgevoerd in samenwerking met verschillende vrijwilligers en organisaties op het gebied van (amateur)kunst en cultuur in de regio. Meer dan tweehonderd deelnemers werkten aan deze bijzondere voorstellingen mee, die traditioneel gepresenteerd werden in de grote danszaal van discotheek Alcazar Plaisure Village in Puttershoek.

Op vesite

De bedenker van het project, Eelse Bies, vertelde over de achtergrond van het project:

“Kortaevende is een Hoekschewaerse uitdrukking om an te geve dat de mense ‘s aeves vanof ongeveer kwart over’zevene tot kwart over negene bai mekaar op vesite ginge om nieuwchies uit te wissele. Hiermee wiere de lange, donkere wintermaande ‘korter’ gemaakt. Verders slaat ‘kort’ op den duur van de vesite. Zeker nie te lang, want din vollegenden ochend mozze ze weer vroeg op om naer d’r werk te gaan.
‘t Begrip kortaevende is de kapstok voor een pergramma mit meziek, dans, spel, verhale en tejater. Verhale, verteld deur Marco Holmer waere de rójen draed van ‘t pergramma.”

Totaaltheater

Bij “Kortavonden” werd letterlijk totaaltheater gemaakt.
Marco Holmer verwerkte in zijn verhalen, elk jaar opnieuw, de kunstwerken van een groot aantal amateurkunstbeoefenaren uit de Hoeksche Waard:

  • Harmonieorkest Muziekvereniging Binnenmaas
  • Gelegenheidskoor o.l.v. M Meeusen
  • Theater Collectief Hoeksche Waard
  • Vocalgroup Straight
  • Begeleidingband On Track
  • Dans en Theaterschool Balance’th
  • Dialektengroep Hoeksche Waard
  • Verhalenvertellers uit verschillende dorpen
  • Het Hoeksche Waards Philharmonisch Orkest

Cultureel erfgoed

“Van wie is die koffer?” is een project over cultureel erfgoed voor de onderbouw van de basisschool

Op een dag staat er een spannende koffer in het klaslokaal van de kleutergroep op een Rotterdamse basisschool. Het is een echte reiskoffer, vol labels en etiketten. Niemand weet van wie de koffer is. De leerkracht legt de kinderen uit dat ze de eigenaar maar moeten opsporen. De koffer kan open en in tasjes, zakjes, doosjes en geheime vakken zitten voorwerpen die iets onthullen over de eigenaar. Die voorwerpen vertellen een verhaal.

Twee weken later klopt er iemand aan de deur. Meneer Puntjes is zijn naam. Hij is zijn koffer kwijt. Maar voordat hij deze koffer mee mag nemen moet hij eerst bewijzen dat het echt zijn koffer is. Klopt zijn verhaal met de verhalen van de voorwerpen uit de koffer?

Cultureel erfgoed

“Van wie is die koffer” is een project over cultureel erfgoed voor kleuters, waarbij kinderen uit de drie laagste groepen van het primair onderwijs kennismaken met voorwerpen uit collecties van musea. Het is een samenwerkings-project tussen de SKVR, het Maritiem Museum, het Wereldmuseum, het Historisch Museum, Museum Boijmans van Beuningen en het CED- Rotterdam.

Verhalen

De verhalen die meneer Puntjes bij de voorwerpen vertelt zijn gecomponeerd door verteller Marco Holmer van het Verhalenbedrijf:

  • Het verhaal van zijn grote vriend de porseleinen deurkruk, die hem altijd begroet.
  • Het verhaal van de pop van Tante. Uit Turkana. De pop waar je nooit mee mocht spelen (alleen maar naar kijken).
  • Het verhaal van de toverplunjezak, waarmee op zondagmiddag opa veranderde in een kapitein.

Vragen stellen

“Van wie is die koffer” leert kinderen om vragen te stellen en na te denken over voorwerpen die ze niet kennen. Zij ontdekken dat voorwerpen voor mensen een betekenis kunnen hebben die niet in geld is uit te drukken. Mensen bewaren dingen vaak omdat er een herinnering aan kleeft. Het project werd gecoördineerd door de SKVR en geïnitieerd door Bureau Erfgoed Actueel.

Projecten

Projecten die door het Verhalenbedrijf werden uitgevoerd.


Mensen zijn verhalende wezens. Onze hele cultuur is doorweven met verhalen. Zij spelen een belangrijke rol in de kunsten maar ook in de politiek, verkoop, bedrijfskunde, zorg, TV, onderwijs, en de rechtszaal.

Om die reden experimenteert en participeert het Verhalenbedrijf graag in projecten die vertellen en verhalen combineren met andere vakgebieden. In de afgelopen jaren werden uitstapjes gemaakt op de terreinen van de beeldende kunst, radio, creativiteitsleer, cultureel erfgoed, theater, communicatie en cultuurspreiding.

In het menu hiernaast vind u de verslagen van een aantal interessante projecten die het Verhalenbedrijf uitgevoerde.

Futuristisch Platform

Een experiment met nieuwe, interactieve manieren van verhalen vertellen


Het Futuristische Platform maakte onderdeel uit van het beeldend-literaire project Taalspoor dat in september en oktober van 2003 plaatsvond.
Bij dit project fungeerde de stad Zeist en het internet als podium voor beeldende- en taal-kunst. Er ontstond een poëtisch beeldverhaal dat Zeist in haar greep hield.
Op verschillende plekken en tijden doken plotseling objecten op en vonden gebeurtenissen plaats. Het onverwachte karakter en het ontbreken van een, voor het publiek, duidelijk kader waren belangrijke pijlers van dit project.

Fictie en realiteit

Op het internet-podium hebben Marco Holmer (Het Verhalenbedrijf) en Rosanne van Klaveren (Digitales) de opdracht gekregen om de verschillende kunstwerken uit het project met een verhaal te verbinden. Het resultaat werd de website van het “Futuristisch Platform Zeist”.
Deze site vertelt twee verhalen: Enerzijds het verslag van de gebeurtenissen in Zeist verbonden met feiten en gebeurtenissen uit de geschiedenis. Anderzijds vormde het wel en wee van de bestuursleden van het Platform een tweede verhaallijn, die in de vorm van notulen, correspondentie en discussie kriskras door het website loopt. Ook leverden bezoekers van de site en inwoners van Zeist bijdragen in de vorm van verhalen, feiten en overleveringen. Zo ontstond een verhalenstroom waarbij fictie en realiteit door elkaar liepen.

De CD-rom met het complete materiaal van de oorsponkelijke website kunt u bestellen bij het Verhalenbedrijf.

Samenwerking

Tijdens dit project werkte Marco Holmer in de rol van voorzitter “Gert van Dijk” samen met Rosanne van Klaveren die de rol van “Gwendela Smits” speelde. Als verteller en beeldend kunstenaar experimenteerden zij in Taalspoor met nieuwe, interactieve manieren van verhalen vertellen.

Rosanne realiseerde in de afgelopen jaren een aantal kunstwerken op internet: The Wentinck-pages, Journey to the North en Memoires of a Testee. Een overzicht van haar projecten is te vinden op www.towardstogetherness.org.

Festival Almere

Een bijzonder vertelfestival in Almere Buiten


Stelt u zich een gewone zaterdag aan de rand van de zomer voor. Verhalenvertellers uit binnen en buitenland bouwen hun tenten op aan het terrein aan de Rio de Janeiroweg in Almere Buiten. Drie jaar lang organiseerde het Verhalenbedrijf in dat bonte tentenkamp het “Vertelfestival BUITEN-gewone verhalen in Almere-BUITEN”.

Open Air

Voor Nederland is een vertelfestival in de open lucht een bijzondere gebeurtenis, maar in veel andere landen zijn verhalenvertellers een doodgewoon straatbeeld. Zoals de zeepkist-vertellers die wekelijks in het Hyde Park in Londen staan. In India, op de markt, kun je altijd een verteldoek zien hangen. Zo’n bont beschilderd wandkleed met afbeeldingen uit verhalen. De klant wijst zijn lievelings-verhaal aan en de verteller doet zijn werk.
Die vanzelfsprekendheid wilde Het Verhalenbedrijf ook in Almere realiseren als onderdeel van het actieplan cultuurbereik van het ministerie van OCW.

Verhalen en tenten

Tijdens het festival werd die sfeer opgeroepen door vertellers met verhalen uit verschillende landen in tenten uit verschillende landen. In de jaren 2001, 2002 en 2003 traden op: Nico de Verhalenman, Angèle Jorna en Lamin Kuyateh Afrika), Bea de Groote, Paul Middellijn (Suriname), Janna van den Berg, Anne van Delft, Anton Groothuis en Arnoud Dalkman, Martin Elrodt en Matin Thoms (Duitsland), Nilo Berrocal (Peru), Lina Decock (België). De circustheaterschool Poehaa uit Arnhem zorgde voor de acts en de aankleding.

Organisatie

“BUITEN-gewone verhalen in Almere-BUITEN” was een initiatief van de Bibliotheek Almere en de Gemeente Almere, afdeling kunst en cultuur. De artistieke en organisatorische coördinatie werd verzorgd door Marco Holmer.
Het evenement werd financieel gesteund door de gemeente Almere, het VSB-fonds en het Prins Bernhard-fonds.

De Delicate Dis

Een theatrale vernissage


Op 24 en 25 mei 1997 organiseerde beeldend kunstenares Marij Nielen in Utrecht het kunstdiner “De Delicate Dis”.
Een smaakvol diner bij een schilderijen-expositie. Tijdens de expositie werd elk werk van commentaar voorzien door smaakmakers uit de disciplines spel, dans, mime, muziek, vertel- en kook-kunst.

Afstand en nabijheid

Over dit initiatief vertelde Marijke Nielen: “Zoals vaker in mijn projecten speel ik met afstand en nabijheid, met de toegankelijkheid van kunst.
Als bezoeker van de expositie heb je de schilderijen als het ware beet. Doordat bovendien de performers ieder een persoonlijk commentaar geven op een door henzelf gekozen werk, komen de schilderijen tot leven.
Ik wil het effect bereiken dat je hebt wanneer een zanger na een optreden rechtstreeks het publiek inloopt. Ik wil het persoonlijke aan het basale koppelen”.



Thuis

De optredens, tijdens het diner, van pianiste Nora Mulder, mimespelers Jochem Stavenuiter en Paul van der Laan, speelster Martina Gijsbers, kok Jan van Geloven, fluitist Mark Alban Lotz en verteller Marco Holmer waren deels voorgekookt, deels geïmproviseerd. Marco Holmer bedacht en vertelde, bij het bovenstaande schilderij het verhaal “Thuis”

Schilderijen: Marij Nielen

Aria’s van de herinnering

Een projekt over de relatie tussen beeldende kunst en taal

In de herfst van 1999 gaf Marco Holmer aan de Academie voor beeldende kunst St. Joost van de Hogeschool Brabant de Workshop “Elk beeld zijn eigen verhaal”. Een workshop over de relatie tussen beeldende kunst en taal. In een viertal bijeenkomsten maakten de studenten een rondreis door het schemergebied waar verhalen beelden oproepen, beelden tot verhalen leiden, en theater beelden en teksten in beweging zet.

Voorafgaand aan die workshop hield Marco een aantal voorbereidende gesprekken met fotografiestudente Marjan Holmer. Deze gesprekken inspireerden haar tot het maken van een fotoserie over “Verhalen en Sfeer”.

Sfeerbeelden

Zij schreef daarover bij de expositie: “Tijdens mijn opleiding maakte ik een serie stillevens met als onderwerp ‘een herinnering van een persoon’. Voor die opdracht heb ik mij te laten inspireren door mijn vader. Mijn vader vertelt verhalen: gekke, grappige, gevoelige en theatrale. Verhalen roepen snel beelden op. Foto Inspiratie IIIk heb echter geen specifiek verhaal als uitgangspunt genomen, maar een sfeer. De sfeer van mijn vader die verhalen vertelt. In mijn ouderlijk huis heb ik een studio ingericht, en ben ik daar gaan zoeken naar voorwerpen voor mijn stillevens. Wanneer ik iets had gevonden, vertelde mijn vader daarbij een verhaal. Een verhaal dat verbonden was met zijn herinneringen aan dat specifieke voorwerp. Nadat ik de serie had samengesteld, kwam ik op het idee om mijn vader te vragen bij de foto’s opnieuw verhalen te bedenken. Hoewel ik veel foto’s uit de serie weggelaten heb, met voorwerpen waar hij bijzondere herinneringen aan had, was ik ontzettend verrast en ontroerd toen ik de verhalen las die hij bij mijn foto’s geschreven heeft.”

Verhalensfeer

Bij de fotoserie van Marjan, maakte Marco eenzelfde reeks verhalen over reeële en virtuele ontmoetingen met zijn Opa en Oma Wernicke in de jaren 1957 tot en met 2000. Zo ontstonden: Poppenkast, De Moldau, Visite, Als nieuw en De piano.

  • Foto’s: Marjan Holmer.
  • Teksten: Marco Holmer.
  • Liedteksten: Cornelia Wernicke.